08 වැනි ශ්‍රේණිය චිත්‍ර - පිත්තල කර්මාන්තය.

Ajith w.Perera /Ruveena Amarasinghe.

ශ්‍රී ලංකාවේ පාරම්පරික පිත්තල කර්මාන්තය.

*අනුරාධපුර යුගයේ සිටම පිත්තල කර්මාන්තය පැවති බවට සාධක පවතී.එම යුගයන්ට අයත් පිත්තල භාණ්ඩ රැසක් රට තුළ ඇති කෞතුකාගාර රැසක දැකිය හැකිය.

*පිත්තල කර්මාන්තයේ විශාල  වර්ධනයක් මහනුවර යුගයේ දී   (18 වැනි සියවසේදී) රාජ්‍ය අනුග්‍රහයෙන් සිදුවිය.

*පිත්තල යනු ස්වාභාවික ලෝහයක් නොව මිනිසා විසින් සාදාගත්තකි.එය සාදාගන්නේ තඹ(Copper ) හා තුත්තනාගම් (Sinc)යන ලෝහ එකතු කිරීමෙනි.

නිෂ්පාදනය කරණ ශිල්පක්‍රම දෙකකි

1- තළන වැඩ ( තහඩු වැඩ )
2- වාත්තු වැඩ.

1- තළන වැඩ ( තහඩු වැඩ)

* පිත්තල තහඩු උපයෝගී කරගෙ භාණ්ඩ නිපදවීම .මේ ක්‍රමයට අනුව පිත්තල බන්දේසි,හෙප්පු,යතුරුතහඩු,පහන් ආවරණ,තිරුවාසී (කෝවිල්වලට ගන්නා සැරසිලි), ආභරණ පෙට්ටි හා විසිතුරු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කෙරේ.

2- වාත්තු වැඩ.

පිත්තල වාත්තුව.......

ඉටිවාත්තු ක්‍රමය.
පස්වාත්තු ක්‍රමය.
යනුවෙන් කොටස් දෙකකි.

ඉටිවාත්තු ක්‍රමය .....

*ඉටි වාත්තුව යනු පිත්තල උණුකර අච්චු වලට වත්කර භාණ්ඩ සාදා ගැනීමේ ක්‍රමයයි.

*මෙම ක්‍රමයට පිත්තල මල්පෝච්චි, පහන්,තැටි,පාත්‍ර,සෙම්බු,කොතල,
කෙණ්ඩි,කල හා පඩික්කම්,සරනේරු,
කිල්ලෝටා,ගිරා,කරඬු,කොත්,දොරවල් හා පෙට්ටි වල අල්ලු මෙන්ම බුදු පිළිම
හා වෙනත් පිළිම වර්ගද වාත්තු කරයි.

*පළමුව මූලික හැඩය මැටිවලින් සාදා
ඒ මත ඉටි තට්ටුවක් අලවා අවශ්‍ය හැඩය ලබා ගනී.

*එම ඉටිතට්ටුව මත අවශ්‍ය හැඩමතුකර එයට උඩින් ඉටි තට්ටුව වැසෙන සේ අඟල් දෙක,තුනක ඝනකමට මැටි බඳිනු ලබයි.

*මෙම අච්චු ව හොඳින් වේලා,
තබා ඇති සිදුරු කට පහතට හරවා, ගින්නට අල්ලා උණුකර, ඉටි ඉවත්කර, උණුකරගත් පිත්තල ද්‍රාවණය මැටි අච්චුවට වත්කර, නිවුණු පසු අච්චුව කඩා  පිත්තල භාණ්ඩය ගනු ලැබේ.

පස්වාත්තු ක්‍රමය........

*වර්තමානයේ බහුලවම භාවිතා කරණ ක්‍රමයයි.
පස්වාත්තුව සඳහා අවශ්‍ය පස් මිශ්‍රණය සඳහා සියුම්ව සකසා ගත් උළුකුඩු , මැටිකුඩු, වෙන්ටර්නයිට් පාෂාණය, සිලිකා වැලි මිශ්‍රකරගනී.

*මෙම මිශ්‍රණය සතරැස් ලී රාමු තුළට දමා හොඳින් තදකර ඒමත අදාළ පිත්තල භාණ්ඩය තබා තදකර භාණ්ඩයේ හරි අඩක අච්චුවක් සකසා ගනී.

*එම අච්චුව තුළට උණුකර ගත් පිත්තල වක්කර ගැනීමෙන් භාණ්ඩයේ එක් පළුවක් සකස් කරගෙන. අනික් පළුව ද මේ ආකාරයට ම අනික්පළුවත් සකසා ගෙන එම පළු දෙකම හොඳින් පාස්සා ගැනීමෙන් සම්පූර්ණ භාණ්ඩයම සාදාගනී.

භාණ්ඩ අලංකරණ ක්‍රම :-

* පිත්තල භාණ්ඩ පීර,විවිධ කටු (කැටයම් මතුකිරීමට මෙවැනි කටු 52ක් පමණ යොදා ගනී) ග්‍රයින්ඩර් ආදියෙන් කැටයම් දමා ඔපකර ගනී.

* සැරසිලි සඳහා ලියවැල ,අන්නාසි මල, භේරුණ්ඩ පක්ෂියා,
හංස පූට්ටුව, ආදී විවිධ සිංහල සැරසිලි මෝස්තර බහුලව යොදා ගනී.

* එසේම සැරසිලි සඳහා අවශ්‍යතාවය අනුව යකඩ,තඹ,රිදී සහ රන් වැනි ලෝහ මිශ්‍ර කරයි.

*ශ්‍රී ලංකාවේ පිත්තල කර්මාන්තය ප්‍රචලිත ප්‍රදේශ.

මහනුවර - පමුණුව,ගඩලාදෙණිය, පිළිමතලාව, කිරිවවුල, දවුලගල,නත්තරම්පොත(කලාපුරය).
මාතර - තංගල්ලේ අඟුල්මඩුව
යාපනය - වන්නාර්පන්නෙයි
මඩකලපුව - පෙරියපෝරතිව්.