Thursday, April 29, 2021

8වැනි ශ්‍රේණිය - බුදු පිළිමවල ආසන,ආසනක්‍රම හා මුද්‍රා.

බුදු  පිළිමවල ආසන,ආසනක්‍රම හා මුද්‍රා:-

ආසන:-
* සෑම බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් ම පීඨයක් මත පිහිටුවන අතර,මේ සඳහා පද්මාසනයක් හෝ වජ්‍රාසනයක් යොදා ගනී.

* පද්මාසනය- පද්මයක අකාරයට කැටයම් කරයි.

*වජ්‍රාසනය- ආසනය ඉදිරිපස වජ්‍රයක සළකුණක් කැටයම් කර ඇත.

ආසන ක්‍රමය :-
* හිඳි බුද්ධ ප්‍රතිමා වල දෙපා පිහිටුවන ආකාරය, එනම් හිඳගෙන සිටින ඉරියව්ව අනුව ආසන ක්‍රමය තීරණය වෙි.

* වීරානය
   පද්මාසනය(යෝගාසනය)
   භද්‍රාසනය යනුවෙන් ආසන ක්‍රම තුනකි.

* වම් පාදය මත දකුණු පාදය පිහිටන සේ වාඩිවී සිටීම වීරාසනයනම් වේ.

*පද්මාසනය යන් දෙපාවල යටි පතුල් දෙකම උඩු අතට සමව පිහිටන සේ වාඩිවී සිටීම වේ.

*ඉතා කෙටි ආසනයක වාඩිවී දෙපා දණ හිස්වලින් ඉදිරියට නවාගෙන යටි පතුල් පොළොවට ස්පර්ශ වන සේ තබාගෙන සිටීම.

මුද්‍රා:-

*බුද්ධ ප්‍රතිමාවක ගුණාංග හා අවස්ථාව ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා සංකේතාත්මකව දෑත් යොදා ගෙන ඇති ආකාරය මුද්‍රා ලෙස හැඳින්වේ.

මුද්‍රා වලින් ප්‍රකාශිත අර්ථ ය පහත පරිදි වේ.

*ධ්‍යාන මුද්‍රාව :- සමාධියට/ ධ්‍යානයකට සමවැදුණු ආකාරය .

* අභය මුද්‍රාව :- අභය හෙවත් නිදහස දීම සංකේතවත් කරයි.මෙය ආශිර්වාද හෙවත් ආශිව මුද්‍රාව ලෙසද හඳුන්වයි.

* විතර්ක මුද්‍රාව :- ගැටළුවක් විසඳන අවස්ථාව.

* භූමි ස්පර්ශ මුද්‍රාව :- මහපොළොව සාක්ෂි යන අර්ථය මාර පරජය අවස්ථාව සඳහා යෙදේ.

* වරද මුද්‍රාව :- වරයක් ලබාදීම සංකේතවත් වෙි.

* පර දුක්ඛ දුක්ඛිත මුද්‍රාව :- අන්‍යයන්ගේ දුක පිළිබඳව සැළකිලිමත් වීම.අනිමිස ලෝචන පූජාව යනුවෙන්ද මතයකි.

* ධම්මචක්ක මුද්‍රාව :- ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව පැවැත්වූ අවස්ථාව.

* කටක හස්ත මුද්‍රාව :- යමක් අල්ලාගෙන සිටින ආකාරය  නිරූපණය වන බව.

7 වැනි ශ්‍රේණිය -උද්භිද ගණයට අයත් සිංහල සැරසිලි .

සිංහල සැරසිලි මෝස්තර අතර උද්භිද ගණයට අයත් සැරසිලි.

* පුෂ්ප හා වෘක්ෂලතා මූලික කරගනිමින් සිත්තම් කළ මෝස්තර උද්භිද මෝස්තර ලෙස හඳුන්වයි.

* ස්වාභාවික මෙන්ම කල්පිත(නිරූඪ) ලෙස සිංහල සැරසිලි මෝස්තර අතර මෙම සැරසිලි දැකිය හැකිය.

* ස්වාභාවික - සපුමල, වැටකේ මල, මානෙල් මල,නෙළුම් මල.

* කල්පිත(නිරූඪ) - සීනමල, පරසතුමල,කතිරි මල, කඩුපුල් මල.

* ඇම්බැක්ක දේවාලයේ ලී කැටයම් වල මෙන්ම මහනුවර යුගයේ සිතුවම්වල හිස්තැන් ( පසුබිම) පිරවීමට ද මෙම සැරසිලි බහුලව යොදාගෙන ඇත.

න්නාසි මල :-
* තනි මලකට වඩා ලියවැලක් ලෙස දක්වා ඇත.
* අන්නාසි (🍍 ) ගෙඩියක හරස් කැපුමක් කල්පිත ආකාරයට දක්වා තිබීමක් අනුමාන කළ හැකිය.
* රන්,රිදී,පිත්තල සහ මැටි ආදී ජන කලා කර්මාන්ත මෙන්ම ලී කැටයම්,ඇත්දත් කැටයම්, සිතුවම් කලාව ආදිය සඳහා යොදා ගනී.

නෙළුම් මල:-
*වෘත්තාකාර ආකෘතියක් තුල නෙළුම් මල් නිර්මාණ රාශියක් හමුවේ.
පැරැණි බිතු සිතුවම් වල නෙළුම් වර්ග එකසිය අසූදෙකක් පමණ සොයාගෙන ඇත.

* මේ ආකාරයට සිංහල ජන කලා කර්මාන්ත සඳහා සපුමල,
වැටකේ,කඩුපුල්,පිච්ච,බිනර,
කතිරි ,හා සීනමල ඇතුළු මල් රාශියක් නිර්මාණය කර ඇත.

* වාටි මෝස්තර සඳහා ලියවැල් සහ පලාපෙති මෝස්තර සියගණනක් යොදා ගෙන ඇති බව පැරණි සිතුවම් හා ජනකලා කර්මාන්ත පිළිබඳව හැදෑරීමේදී හඳුනාගත හැකිය.

7 වැනි ශ්‍රේණිය චිත්‍ර - ප්‍රාග් ඓතිහාසික චිත්‍ර (ශ්‍රී ලංකාව)

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සිතුවම්..............

* ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානවයා ජීවත්වූ ගල්ලෙන් රාශියක් ලංකාව පුරාවට හමුවෙන අතර මින් ⁣ බොහෝමයක් උතුරු , උතුරුමැද හා නැගෙනහිර පලාත් වලින් හමුවේ.

* ගල් ආයුධවල කාල නිර්ණය අනුව ඔවුන් ජීවත් වූ කාලය වසර දෙලක්ෂ පනස්දහසක් පමණ බව පුරාවිද්‍යා මතයයි.

* පුරාවිද්‍යාඥයන් වන ඩී.බී. නන්දදේව මහතා සහ ඊ.පී.දැරණියගල මහතාට අනුව මේ සිතුවම් වසර තිස්දහසක් පමණ පැරණිය.

* සෙලිග්මාන්ගේ පවසන්නේ  මෙ⁣ම සිතුවම් නිමවා ඇත්තේ දේශීය වැදි ජනයා බවයි.

* ප්‍රාග් මානව සිතුවම් වල වස්තු වී ඇත්තේ මිනිසුන් හා සතුන්ය.

* අලියා,දිවියා,කිඹුලා, පත්තෑයා, මුවා,ගෝණා ,වඳුරා, තලගොයා හා මොණරා බහුලව දැකිය හැකිය.

චිත්‍ර වල පොදු ලක්ෂණ :-

* රේඛාමය සටහන් ඇඳීම.
*ලීකෝටුවකින් හෝ ඇඟිල්ලෙන් සායම් ගෑම.
*සීරීමෙන් මතු කිරීම.
* අඟුරු ,අලු,කිරිමැටි,ලේ,
හිරියල්,ජලය හෝ සත්ත්ව ලේ සමග මිශ්‍ර කර වර්ණ කිරීම.
* තනි හා යුගල රූප සම්පිණ්ඩනය .
*සරල හැඩ වලින් සංකේත ඇඳ තිබීම.
*මිනිස්,සත්ත්ව,හා ජ්‍යාමිතික හැඩ සංකේත බහුලව යොදා තිබීම.

සිතුවම් ඇති ගල්ලෙන් විශාල ප්‍රමාණයෙන් කිහිපයක්:-

තන්තිරිමලේ ලෙන.
බිල්ලෑව ලෙන.
දොරවක ලෙන.

තන්තිරිමලේ ලෙන.

* අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ නගරයට උතුරු පැත්තට වන්නට තන්තිරිමලේ ග්‍රාමයේ පිහිටා ඇත.

* මෙහි ඇඳඇති සිතුවම් අතර
       දුනුවායා,සතෙකු පිට යන
       මිනිස් රුව,කණ්ඩායම්
       සම්පිණ්ඩනය(කොටුවක්
       තුල ඇති මානව රූ දෙක)
       තලගොයා.

දොරවක ලෙන.

* කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ බෙලිගල් කෝරළයේ වරකාපොලට නුදුරු මල්දෙණිය නම් පෞද්ගලික රබර් වත්තේ පිහිටා ඇත.

* G.F.R.Brohiyer 1919 සොයාගන්නා ලදී.

* පොළෙව මට්ටමින් අඩි 6 1/2පමණ උසින් සිතුවම් ඇත.

* මාලුවා,මිනිස්රූප, තලගොයා,
වැනි සිතුවම් සහ ඉර,හඳද දැකිය හැක  මීට අමතරව දැකිය හැකි විශේෂ සිතුවම නම් ඇතා සහ ඇත්පැටවා සිතුවමයි.

බිල්ලෑව ලෙන:-

* උතුරු මැද පලාතේ අනුරාධපුරයට නුදුරු බිල්ලෑව ග්‍රාමයේ පිහිටා ඇත.

* 1951 වසරේ දී එස් .යූ. දැරණියගල මහතා විසින් සොයාගෙන ඇත.

*බහු මාධ්‍යයෙන් කළ සිතුවම් දැකිය හැකිය.

*ජෝන් ස්ටීල්ට අනුව නිවසක් තුළ මිනිස් රූ දෙකක්ද.

*ජ්‍යාමිතික සංකේත,මොල්ලිය සහිත ගව රුව,
ගෝණකු, මොණරා  මෙන්ම ස⁣තෙකු පිට උඩ යන මිනිස් රුව මෙහි සිතුවම් අතර විශේෂ වේ.

Wednesday, April 28, 2021

7 වැනි ශ්‍රේණිය - චිත්‍ර -නියඳ හා පන් පැදුරු කර්මාන්තය.

නියඳ හා පන් පැදුරු කර්මාන්තය.

* නියඳ කර්මාන්තය දුම්බර පැදුරු /දුම්බර කළාල කර්මාන්තය ලෙසද හඳුන්වයි.

*මෙය සාම්ප්‍රදායික ජනකලා කර්මාන්තයකි.මහනුවර දුම්බර මිටියාවතේ ප්‍රචලිත නිසා දුම්බර කලාල/දුම්බර පැදුරු  ලෙස හඳුන්වයි.

නියඳ කෙඳි ලබාගැනිම:-
නියඳ පෝරුව නම් සරල උපකරණ මගින් නියඳ හෝ හණ පත්ත ලෑල්ලක තබා සූරා කෙඳි ලබාගනී.

දුම්බර කළාල වර්ග 3කි.:-

පන්නම් කලාල- සාමාන්‍ය පැදුරු
වැඩ කලාල- මිශ්‍ර සැරසිලි සහිත පැදුරු (තොරන්පෙත්ත,රත්වත්තේ අලංකාරය,මල්ගස,තනිවැල් ඉරුව,දෙපොට ලණුව, සත්ත්ව රූ-[අලියා,නාගයා,මුවා] ,පක්ෂි රූ ).
කුරුලු කලාල-පක්ෂී රූප පමණක් දැක්වෙන පැදුරු.

* අතීතයේ මෙම කර්මාන්තය සඳහා ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය වූයේ නියඳ පත් වුවත් වර්තමානයේ දී බහුලව යොදා ගන්නේ හණ ශාකයයි.

වර්ණ ගැන්වීම.
රතු - පතඟි දැව (Gareinia Gummigutta) හා කොරකහ කොල.
කහ - වෙනිවැල්ගැට(CurmaKonga)
හෝ අමුකහ.
කොළ - කනේරු කොළ(Nerium Odorm), ලුණුමිදෙල්ල,කැලෑ කොහොඹ(Melia Dubia).
කළු - අරළු සහ බුළු කොටා තම්බා ගැනීමෙන

පන් පැදුරු කර්මාන්තය :-
* පන් කර්මාන්තය  ලංකාවේ සෑම ප්‍රදේශයකම ප්‍රචලිතව තිබුණි.

* පන් කපා වියලා වර්ණ සමග තම්බා සකසා ගෙන අතින් වියා පැදුරු ,වට්ටි, පෙට්ටි නිපදවයි.

* වර්තමානයේ මෙය අභාවයට යන ජන කලා කර්මාන්තයකි.අමුද්‍රව්‍ය සොයාගැනීමේ අපහසුව.ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන අඩුමිලට ජනප්‍රිය වීම මේ තත්ත්වයට බලපා ඇත.

* කළුතර,ගාල්ල,ගම්පහ,
රත්නපුර හා මඩකලපුවේ වාලච්චේන, කල්ලාරු,කාත්තන්කුඩි,එරාවූර්
ප්‍රදේශ වල දැනට පවතී.

* තනිපොට හා දෙපොට ලණුව, කදුරු මල,අවුල්හැරේ,
මාස දොළහා,රත්වත්තේ අලංකාරය, තාරකා පෙත්ත,අලියා ,කුරුල්ලා ,නයි පොරේ, මකුළු රටාව.වැනි රටා යොදාගනී.

* මඩකලපු පැදුරු වල........
ඔන්ඩිප්පායි - සමචතුරස්‍ර, සෟජුකෝණාස්‍ර, ත්‍රිකෝණ, සමමිතික රටා.
පුනිප්පායි - සමාන්තර රටා.
මේ දෙවර්ගය සමග රටා තිහක් පමණ යොදා පැදුරු වියයි.

Tuesday, April 27, 2021

8 වැනි ශ්‍රේණියේ චිත්‍ර -ශ්‍රී ලංකාවේ පාරම්පරික මැටි කර්මාන්තය.

මැටි කර්මාන්තය.

* ලෝකයෙහි සෑම ශිෂ්ටාචාරයකම පාහේ ආරම්භයෙහි සිට මැටි කර්මාන්තය පැවතිබවට පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි ඇත.

* ශ්‍රී ලාකේය ඉතිහාසයේ ද
ක්‍රිස්තු පූර්ව 600 පෙර කාලනිර්ණය කරන ලද මැටි බඳුන් හමුවී ඇත.

* ලංකාවේ මැටි භාණ්ඩ නිපදවීම සඳහා කෙයොලින් මැටි,රතු සහ කහපැහැති කිරිමැටි භාවිතා කර ඇති අතර
මින් කෙයොලින් මැට්ට ගුණාත්මක අතින් ඉහළ මට්ටමක පවතී.

* මැටි භාණ්ඩ නිපදවීම සඳහා මෙම කිරිමැටි කපා ගෙන විත් හොඳින් වේලා, අපද්‍රව්‍ය ඉවත්කර කුඩුකර ගනී.

* ඉන්පසු ජලය සමග මිශ්‍රකර හොඳින් පාගාගනී මෙහිදී විශාල මැටි ප්‍රමාණයක් නම් පයින් පාගනවා වෙනුවට මීහරකුන් යොදා මැටි පදම් කරගෙන ඇත.

නිමවන ලද භාණ්ඩ.
---------------------------------
ගේදොර භාවිතාවට:-
වළං,මුට්ටි,කළගෙඩි,ඇතිළි, නෑඹිලි, කොරහා, පිළිහැළි, කරමූඩි,අතල,කොතල.

ආගමික කටයුතු සඳහා:-
කොතල,බුම්මැඩිය,පූනාව, පහන්,කොත්,කොත්කැරලි, පාත්‍රා,හළඹ.

ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම සදහා:-
උළු,පෙතිඋළු, වඩිම්බු උළු,මුදුන් උළු,කොත්,පිහිළි, මැටිබට.

කර්මාන්ත සඳහා :-
ගිනි කබල,උදුන,කෝව.

භාණ්ඩ නිෂ්පාදන ක්‍රම :-
- අත් සකපෝරුව.
   කුඩා වලං හා විශාල හැළි   වලං
- පා සකපෝරුව යොදා ගැනීම.
  මල් පෝච්චි,සල්ලි කැට,කුඩා    
  ප්‍රමාණයේ විසිතුරු භාණ්ඩ,ගුරුලේත්තු.
- මැටි දඟර/ වළලු, මැටි පුවරු භාවිතයෙන්.
විශාල ප්‍රමාණයේ විසිතුරු භාණ්ඩ.
- ඇඹීම සහ නෙලීම.
විවිධ නිර්මාණ,ප්‍රතිමා,කැටයම් නිර්මාණ,කොත්, කොත්කැරලි , උෟරා කැට ලිං

* මෙසේ නිපදවන මැටිභාණ්ඩ පුළුස්සා ගත යුතුය.

* ඒ සඳහා මැටි ගඩොළින් සදාගත් සරල පොරණුවක් භාවිත කරයි.

* එහි තට්ටුවෙන් තට්ටුව පිදුරු හෝ දහයියා යොදා ,පොරණුව පිරුණු පස සම්පූර්ණයෙන්ම මැටිගසා වසන අතර පළමු දින හොදින් දුම්ගසා දෙවන හා තෙවන දින සෙල්සියස් අංශක 600 වැඩි උෂ්ණත්වයකින් ගින්දරදමා පුළුස්සා ගනී.

මැටි භාණ්ඩ අලංකරණය :-

* තෙත මැටි බඳුන් සායම් යොදා අලංකාර කිරීම.
* අච්චු මගින්,
* පිලිස්සූ බඳුනේ සායම්කර අලංකාර කිරීම.
* යකඩ උල් /කටු මගින් මෝස්තර සීරීමෙන්.
* දිස්නය සඳහා ආලේපන යොදා ගැනීම.

මෝස්තර සඳහා සිංහල සැරසිලිවල අැති නිර්ජීවී මෝස්තර යොදා ගනී:-

සුළිය,සුළිවැල,සුළිදෙක, දියරැලි,හවඩිය,පනාව, පලාපෙති,තනිපට හා දෙපට ලණුව,ලියවැල ,භේරුණ්ඩ පක්ෂියා,බෝපත්,කතිරමල, හංසයා සහ සිංහයා. 

ප්‍රචලිත ප්‍රදේශ:-

කැළණිය:- නවගමුව ,කැළණිය,රණාල
කෑගල්ල :- මොළගොඩ.
අනුරාධපුර :-රඹෑව
කුරුණෑගල :- පිදුරුවැල්ල,පඬුවස්නුවර,කළුගමුව.
මහනුවර :-වලල,උඩිස්පත්තුව.
මාතර:- කපුගම,බෙලිඅත්ත, යටියන,කිරින්ද.
කිලිනොච්චිය:- ධර්ම පුර, විසුවමඩු.
යාපනය :- කල්වියංකාඩු, කොඩිකාමම්.

Monday, April 19, 2021

10වැනි ශ්‍රේණිය චිත්‍ර - සොයිලියස් මැන්දිස් ශිල්පියා ගේ නිර්මාණ.

Ajith w.perera /Ruveena Amarasinghe.
සොයිලියස් මැන්දිස් චිත්‍ර ශිල්පියා ගේ නිර්මාණ.
---------------------------------------------------
* 1897/ජූනි /17 දාන මහවැවදී උපතලද මෙතුමා ස්ව ශක්තියෙන් ම චිත්‍ර හැකියාව දියුණු කරගත්තෙකි.

* නව කැළණි විහාර සිතුවම් නිර්මාණය සමගින් ලෝක පූජිත විය.

*මේ සඳහා ඔහුට අජන්තා ,එල්ලෝරා,භාග් වැනි ඉන්දීය නිර්මාණ මෙන්ම සීගිරිය,තිවංක පිළිම ගෙයද හොඳින් අාභාෂය ලබාගත් ස්ථාන විය.

* කැළණියට අමතරව රණස්ගල්ල විහාරයගිරිඋල්ල මැද්දේපොළ,හබරාදූව කැළණි ගොඩ විහාරය සහ පොළොන්නරුව ශ්‍රී විජය විහාරය යන විහාරවලදීද ඔහු ගේ නිර්මාන දැකිය හැකිය.

එතුමාගේ චිත්‍රවල පොදු ලක්ෂණ:-

- ප්‍රාණපූර්ණ සියුම් රේඛාකරණය .

- රිද්මයානුකූල හා විස්තරාත්මක  මානව රූප සම්පිණ්ඩනය.

- අඳුර තුළින් ආලෝකය වඩාත් තීව්‍ර කර දක්වන ,කියරොස්කුරෝ(Chiaroscuri) සිද්ධාන්තයට සමාන වර්ණ ගැන්වීමේ ලක්ෂණ පෙන්වීම.

- ටෙම්පරා ශිල්ප ක්‍රමය (වියළි බදාම මත සිතුවම්කරණය.

හේමමාලා කුමරිය හා දන්ත කුමරු ශ්‍රී දළදා වහන්සේ වැඩම කරවීම:-

කීර්ති ශ්‍රී මේඝවර්ණ රාජ සමයේ (ක්‍රි:ව:301-328) කළිඟු රට ගුහසීව රජු විසින් හේමමාලා සහ දන්ත කුමරු අත දළඳා වහන්සේ මෙරටට වැඩම කරවීම.

විශාල අවකාශයක් මත මානව රූප ලාලිත්‍යවත් ලෙස සම්පිණ්ඩනය කරතිබීම.

රිද්මයානුකූල ප්‍රාණපූර්ණ   සියුම් රේඛාකරණය.

ස්වාභාවික පරිසරය විස්තරාත්මකව නිර්මාණය කර තිබීම.

සංගත වර්ණ මාලාවක් භාවිතා කරමින් ත්‍රිමාන ලක්ෂණ පෙන්වීම.

අඳුරු කහ, දුඹුරු, කළු,සුදු ආසී වර්ණ වල ප්‍රභේද මතුවන සේ වර්ණ කිරීම.

Wednesday, April 7, 2021

9වැනි ශ්‍රේණිය චිත්‍ර -මුරගල

මුරගල.
Ajith w.perera /Ruveena Amarasinghe
Art Grade 9.
--------------------------------------------------
මුරගල.
* ප්‍රභූ මාළිගා සහ පූජනීය ස්ථාන වලට පි⁣විසෙන පියගැටපෙළ පාමුල සඳකඩ පහණ දෙපසින් ඇති සෘජුකෝණාස්‍රාකාර ගල් පුවරු මින් හැඳින්වේ.

* කොරවක් ගල පහතට රූටා ඒම වැලැක්වීමට මෙන්ම සඳකඩ පහණේ ආරක්ෂාවද මින් සැලසේ.

* කැටයම් රහිතව ඇරඹී පසුව විසිතුරු කැටයම් එක්වී ඇත.

* 1.කැටයම් රහිත මුරගල.
   2.පුන්කලස සහිත.
   3.බහිරව රූප සහිතව ,
   4.නාග රුව සහිතව                                      
       ( නයි පෙන පහ සහ හතක්
         ලෙස).
   5.නාරජු සහිතව.

*  අනුරාධපුර යුගයේදී අලංකාර කැටයම් සහිතව උසස් කලා ලක්ෂණ සහිතව අභයගිරිය විහාරසංකීර්ණයට අයත් රත්න ප්‍රාසාදයේ මුරගල දැකිය හැකිය. 

* විවිධ අවධිවල කළුගල්,ගඩොල්,බදාම වැනි මාධ්‍ය යොදාගනිමින් මුරගල නිර්මාණය කර ඇත.

අනුරාධපුර යුගය- රත්නප්‍රාසාදයේ  මුරගල.

පොළොන්නරුව යුගය - වටදාගෙයි මුරගල.

මහනුවර යුගය - දළඳා මාළගෙයි මුරගල (නාරජ රුව වෙනුවට ඇතෙකු සහ ඇත්ගොව්වා දක්වා ඇත).